مقاله فارکس و بازار جهانی
فارکس چیست (FOREX)
بازار تبادل ارز خارجی یا فارکس، (FOREX: Foreign exchange market) یک بازار غیر متمرکز دو طرفه، برای تبادل و معامله‌گری ارزهای ملی کشورها است. در این بازار، نرخ تبدیل ارز (Exchange Rate) برای تمامی ارزها تعیین می‌شود. اکنون این بازار با ارزش معاملات 6.4تریلیون‌دلاری روزانه، رکورددار بیشترین ارزش معاملات روزانه را در بین بازارهای مالی مختلف از آن خود کرده است. با در نظر داشتن ارزش معاملات روزانه این بازار و افزایش روزافزون آن می‌توان به نقدشوندگی آن و همچنین توسعه همیشگی این بازار پی برد. با وجود ثبت چنین ارزش معاملاتی اما بازار فارکس یک بازار غیر متمکز (OTC) بوده و هیچ نهاد ناظر و قانون‌گذاری در آن بازار وجود ندارد.
مقدمه‌ای بر ایجاد بازار فارکس (FOREX)
در سال ۱۸۷۵میلادی دولت‌ها تصمیم گرفتند تا پشتوانه ارزهای خود را مقدار مشخصی طلا تعیین کنند که به همین منظور سیستم پایه طلا ایجاد گردید. در کشورهایی که دارای اقتصاد پیشرفته‌تری بودند سیستم استانداردی تهیه گردید که به‌واسطه آن یک ارز را به میزان ثابتی از طلا مبادله می‌کردند. ازاین‌رو برای تعیین ارزش یک ارز لازم بود تا مقداری طلا تهیه شود تا آن مقدار ارز خریداری گرد؛ اما ذخاير طلای کشورها محدود بود. بنابراين پول کاغذي پا به عرصه گذاشت.
عرضه و رونق پول کاغذي تورم و بي‌ثباتي سياسي را به‌دنبال داشت. به همین منظور در جولای سال 1944میلادی پس از پایان جنگ جهاني دوم برای ایجاد یک سیستم جایگزین، حدود ۷۰۰ نماینده در شهر (برتون وودز) گرد هم آمدند و قرارداد برتون وودز ( نظام پايه طلا – ارز) مقاله فارکس و بازار جهانی شکل گرفت. در این قرارداد ارزش ارز سایر کشورها نسبت به دلار آمریکا سنجیده می‌شد. ارزش دلار به ازای هر انس طلا ۳۵ دلار تعیین شد و ارز ساير کشورها با نرخ ثابتي نسبت به دلار تعريف شدند؛ اما در سال ۱۹۷۰میلادی میزان ذخایر طلای آمریکا با کاهش شدیدی روبه‌رو شد. در نتیجه آمریکا اعلام کرد که دیگر مقاله فارکس و بازار جهانی قادر به ادامه اجرای این سیستم نیست و پایان سیستم برتون وودز فرا رسید.
پس از آن، بنابر شرایط خاص جهان قرار بر این شد که ارزها آزادانه در قبال یکدیگر مبادله شوند و قیمت یک ارز به واسطه سیاست دولت‌ها تعیین نشود. به بیان دیگر مقرر شد که قیمت یک ارز باتوجه به عرضه‌وتقاضای موجود در بازار به‌شکل آزادانه تعیین شود. پس از آن، بانک‌ها که به‌لحاظ ماهیت بانکی خود همیشه درگیر جریان ارزهای خارجی بودند، به فکر مدیریت منابع ارزی خود افتادند. به همین جهت جریانی بین بانکی را به وجود آوردند تا به‌وسیلهٔ آن بتوانند ارزهایی که فکر می‌کردند در آینده ارزش بیشتری خواهند داشت را تهیه و آن‌هایی را که فکر می‌کردند ارزش خود را از دست خواهند داد به واسطه این جریان بفروشند. اما به‌دلیل پیروی هر بانک از استراتژی به‌خصوص خود بازاری تحت عنوان "تبادل ارزهای خارجی (FOREX) " ایجاد گردید.
تبادلات ارزی با مفهوم امروزی آن از سال ۱۹۷۱ آغاز به کار کردند. البته در آن زمان معاملات از طریق تلفن یا دورنگار (فکس) به‌صورت محدود انجام می‌گرفت و تنها در اختیار بانک‌های بزرگ و افراد بسیار ثروتمند بود.
در ابتدا، تعیین نرخ ارز منصفانه دشوار بود؛ اما پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات در نهایت سبب شد که همه چیز آسان‌تر شود. پس از دهه 1990، به لطف کامپیوترها و رشد سریع اینترنت، بانک‌ها شروع به ایجاد سیستم عامل‌های تجاری خود کردند.
کاربرد مقاله فارکس و بازار جهانی این سیستم‌ها ارائه زنده قیمت‌ها بود تا مشتریان با دسترسی به آن‌ها امکان انجام معامله را داشته باشند. در همین حال، برخی از ماشین‌آلات بازاریابی هوشمند با استراتژی تجاری مبتنی بر اینترنت برای تریدرهای فردی (trader) معرفی شدند. این موسسات به‌عنوان “کارگزاران خرده فروشی فارکس (Retail Brokers)” شناخته شدند و کار را برای ترید فردی در اندازه و میزان کوچکتر فراهم ساختند. بر خلاف بازار بین بانکی که اندازه تجاری استاندارد یک میلیون واحد است، کارگزاران خرده فروشی به افراد اجازه تجارت را با اندازه 1,000 واحد دادند.
کارگزاران خرده فروشی فارکس (Retail Brokers)
در گذشته، تنها دلالان بزرگ و صندوق‌های سرمايه‌گذاری بودجه مقاله فارکس و بازار جهانی کشورها، توانایی معامله در بازار ارزهای خارجی را داشتند. اما به لطف کارگزاران خرده فروش فارکس و اینترننت شرایط تغییر کرد. با سختی موانع ورود، هر کسی تنها می‌توانست با یک کارگزار تماس بگیرد، یک حساب را باز کند، پولی را سپرده و تجارت فارکس را به‌راحتی از خانه‌اش کنترل کند.
کارگزاران این بازار را می‌توان در دو دسته طبقه‌بندی کرد
- سازندگان بازار (Market maker): همان‌طور که از اسمشان مشخص است پیشنهادهای خود را ارائه می‌دهند و قیمت‌ها را نیز خودشان تنظیم میکنند.
- شبکه‌های ارتباطات اکترونیکی: این شبکه‌ها از بهترین پیشنهادها و قیمت‌ها (که از طرف موسسات مختلف بازار بین بانکی به آن‌ها ارائه می‌شود) استفاده میکنند.
سازندگان بازار (Market maker)
سازندگان بازار، پایه‌های اساسی بنگاه ارز خارجی هستند؛ آن‌ها اساسا نقدینگی را با “دوباره بسته‌بندی کردن” قراردادها با سایز بزرگ عمده‌فروشان و تبدیل آن به قراردادها با اندازه‌های کوچکتر، فراهم می‌سازند. بدون آن‌ها، کار برای افراد معمولی سخت می‌شود.
شبکه ارتباطات الکترونیکی
شبکه ارتباطات الکترونیک نامی است که برای سیستم‌عامل‌های معاملاتی ارائه می‌شود. این شبکه بطور خودکار فروشندگان و خریداران را با قیمت معین به هم مرتبط می‌سازد. این قیمت‌های معین از سازندگان مختلف بازار، بانک‌ها و سایر تریدرهایی که از ECN استفاده میکنند، جمع‌آوری می‌شود.
هر زمانی که سفارش خاصی برای فروش یا خرید انجام می‌شود، آن را به بهترین قیمت پیشنهادی که در شبکه موجود است مرتبط می‌سازند. باتوجه به توانایی تریدرها برای تنظیم قیمت‌های خودشان، کارگزاران EBC معمولا یک کمیسیون بسیار جزیی برای تجارت انجام شده، درخواست میکنند.
فعالان اصلی بازار فارکس
در بازار فارکس موسسات و معامله‌گران مختلفی فعال هستند که عبارتند از:
- دولت‌ها و بانک‌های مرکزی
- شرکت‌ها و بانک‌های بازرگانی
- صندوق‌های تامین سرمایه
- شرکت‌های کارگزاری
- سرمایه‌گذاران
- معامله‌گران خرد فارکس
- سفته‌بازان
جمع‌بندی
در این مطلب به بررسی تاریخچه پول و برخی از مفاهیم پایه بازار فارکس پرداختیم. در ادامه مقالات فارکس فیندو، همراه ما باشید تا با مفاهیم بیشتری از این بازار بزرگ آشنا شویم.
